Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τη βάση της εισήγησης στο διήμερο εκδηλώσεων με θέμα «μορφές αντίστασης και ελευθεριακής οργάνωσης στον ευρωπαϊκό νότο», η οποία αφορούσε στην παρουσίαση της Δημοτικής Ομοσπονδίας Βάσης του Spezzano Albanese της νότιας Ιταλία. Το διήμερο αυτό πραγματοποιήθηκε στις 28 και 29 Σεπτέμβρη του 2012 στην Αθήνα από το περιοδικό Ευτοπία και την ομάδα ελευθεριακών κομμουνιστών.
Ποιο το νόημα να μιλάει κάποιος σήμερα για ελευθεριακό κοινοτισμό όταν επικρατεί το μητροπολιτικό χάος και ο κοινωνικός κατακερματισμός; Ποιο το νόημα να μιλά κανείς σήμερα για ελευθεριακό κοινοτισμό όταν η ένταση μεταξύ των αντίθετων πολιτικών δυνάμεων και των κοινωνικών δυναμικών γίνεται όλο και πιο οξεία; Κι όμως. Σήμερα είναι που οφείλουμε να μιλάμε ακόμα πιο έντονα για την κοινωνική ανατροπή και την ανάδυση άλλων μορφών κοινωνικής οργάνωσης. Η υπόθεση της κοινωνικής ανατροπής είναι υπόθεση της οργανωμένης πολιτικής δράσης, της συμμετοχής και της προώθησης των κοινωνικών αγώνων και της αυθόρμητης εξεγερσιακής έκφρασης κομματιών της κοινωνίας (η σημασία και βαρύτητα αυτών των τριών παραγόντων αναφέρθηκε εδώ από το ελάσσων προς το μείζον και όχι αντίστροφα). Σε αυτό λοιπόν το βαθύ σκοτάδι που επιδιώκουν να βυθίσουν την κοινωνία, εμείς οφείλουμε να αντιπαραθέσουμε την ευτοπική ανασυγκρότηση, τη διαμόρφωση δηλαδή καλών κοινών τόπων οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν όχι νησίδες αλλά καταλύτες για την ανάδυση μίας ευρύτερης κοινωνικής ανασυγκρότησης˙ μιας ανασυγκρότησης που θα εμφανιστεί αποδιώχνοντας το σάπιο σαρκίο το οποίο τείνει να περιβάλει σήμερα τα πάντα.
Ο ελευθεριακός κοινοτισμός (ή δημοτισμός) δεν έχει να κάνει μόνο με τα χωριά και τις ραχούλες , όπως πολλοί νομίζουν (ασφαλώς βέβαια έχει να κάνει και με όλα αυτά). Ο ελευθεριακός κοινοτισμός είναι η διεργασία κοινοτικοποίησης της ζωής, είναι η διεργασία ανάδυσης μορφών κοινωνικής αυτονομίας. Ο ελευθεριακός κοινοτισμός θέτει ως ζητούμενο την εξάλειψη των ταξικών διαφορών, αναδεικνύοντας μία κοινωνία ανθρώπων με κοινά πράγματα και όχι αριθμών που μεταφράζονται σε ατομικά ιδιοκτησιακά και περιουσιακά στοιχεία, και πετάει στην άκρη κάθε μορφή ολιγαρχίας, εκφραζόμενος μέσα από μορφές οργάνωσης που βασίζονται στην κοινωνική δημοκρατία.
Ο ελευθεριακός κοινοτισμός πετάει στα σκουπίδια το δίπολο κρατικό-ιδιωτικό, διαμορφώνοντας μία κοινοτικά ελεγχόμενη οικονομία σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και ευρύτερα. Πετάει στα σκουπίδια την εξουσία του χρήματος, διαμορφώνοντας άμεσες οικονομικές σχέσεις σε επίπεδο τοπικότητας μέσα από την ανάδειξη μίας οικονομίας ζωής και όχι μίας οικονομίας αφαίμαξης (ή ανάπτυξης κατ΄αυτούς). Πετάει στα σκουπίδια τον εθνικισμό αλλά και τον τοπικισμό, τονίζοντας τις τοπικές και περιφερειακές πολιτισμικές ταυτότητες, οι οποίες δεν είναι κατ΄ ανάγκην μονοσήμαντες και οι οποίες συμμετέχουν ως ψηφίδες σε ένα παγκόσμιο πολιτισμικό ψηφιδωτό. Πετάει στα σκουπίδια τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας φέρνοντας στο προσκήνιο με ολικούς όρους την άμεση δημοκρατία και την ισότιμη συμμετοχή όλων στα κοινά. Πετάει στα σκουπίδια ό,τι πολεμάει το μυαλό και τη ζωή μας αναδεικνύοντας έναν κυριολεκτικά άπειρο βαθμό διαμόρφωσης νέων πρωτόγνωρων κοινωνικών δυναμικών. Η έννοια της κοινότητας, όπως είχε γράψει και ο Μ. Μπούκτσιν, μπορεί να αποτελέσει δυνητικά μία ωρολογιακή βόμβα στο σύγχρονο κόσμο. Αυτό επιδιώκουμε και εμείς.
Σίγουρα, η ευτοπική ανασυγκρότηση δεν μπορεί να συμβεί με γενικούς κοινωνικούς όρους σε μία κοινωνία τόσο κατακερματισμένη. Αυτό όμως που μπορεί να συμβεί είναι οι κοινότητες αγώνα που αναδύονται να εκκινήσουν μία κοινωνική διεργασία στους τόπους δράσης τους, η οποία με τη σειρά της να οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε ευρύτερα κοινωνικά φαινόμενα. Άλλωστε, τα τελευταία είκοσι χρόνια είδαμε πολλά πράγματα να σέρνονται πολλές φορές απελπιστικά αργά και κάποιες άλλες ανέλπιστα γρήγορα.
Ποιο το νόημα να μιλάει κάποιος σήμερα για ελευθεριακό κοινοτισμό όταν επικρατεί το μητροπολιτικό χάος και ο κοινωνικός κατακερματισμός; Ποιο το νόημα να μιλά κανείς σήμερα για ελευθεριακό κοινοτισμό όταν η ένταση μεταξύ των αντίθετων πολιτικών δυνάμεων και των κοινωνικών δυναμικών γίνεται όλο και πιο οξεία; Κι όμως. Σήμερα είναι που οφείλουμε να μιλάμε ακόμα πιο έντονα για την κοινωνική ανατροπή και την ανάδυση άλλων μορφών κοινωνικής οργάνωσης. Η υπόθεση της κοινωνικής ανατροπής είναι υπόθεση της οργανωμένης πολιτικής δράσης, της συμμετοχής και της προώθησης των κοινωνικών αγώνων και της αυθόρμητης εξεγερσιακής έκφρασης κομματιών της κοινωνίας (η σημασία και βαρύτητα αυτών των τριών παραγόντων αναφέρθηκε εδώ από το ελάσσων προς το μείζον και όχι αντίστροφα). Σε αυτό λοιπόν το βαθύ σκοτάδι που επιδιώκουν να βυθίσουν την κοινωνία, εμείς οφείλουμε να αντιπαραθέσουμε την ευτοπική ανασυγκρότηση, τη διαμόρφωση δηλαδή καλών κοινών τόπων οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν όχι νησίδες αλλά καταλύτες για την ανάδυση μίας ευρύτερης κοινωνικής ανασυγκρότησης˙ μιας ανασυγκρότησης που θα εμφανιστεί αποδιώχνοντας το σάπιο σαρκίο το οποίο τείνει να περιβάλει σήμερα τα πάντα.
Ο ελευθεριακός κοινοτισμός (ή δημοτισμός) δεν έχει να κάνει μόνο με τα χωριά και τις ραχούλες , όπως πολλοί νομίζουν (ασφαλώς βέβαια έχει να κάνει και με όλα αυτά). Ο ελευθεριακός κοινοτισμός είναι η διεργασία κοινοτικοποίησης της ζωής, είναι η διεργασία ανάδυσης μορφών κοινωνικής αυτονομίας. Ο ελευθεριακός κοινοτισμός θέτει ως ζητούμενο την εξάλειψη των ταξικών διαφορών, αναδεικνύοντας μία κοινωνία ανθρώπων με κοινά πράγματα και όχι αριθμών που μεταφράζονται σε ατομικά ιδιοκτησιακά και περιουσιακά στοιχεία, και πετάει στην άκρη κάθε μορφή ολιγαρχίας, εκφραζόμενος μέσα από μορφές οργάνωσης που βασίζονται στην κοινωνική δημοκρατία.
Ο ελευθεριακός κοινοτισμός πετάει στα σκουπίδια το δίπολο κρατικό-ιδιωτικό, διαμορφώνοντας μία κοινοτικά ελεγχόμενη οικονομία σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και ευρύτερα. Πετάει στα σκουπίδια την εξουσία του χρήματος, διαμορφώνοντας άμεσες οικονομικές σχέσεις σε επίπεδο τοπικότητας μέσα από την ανάδειξη μίας οικονομίας ζωής και όχι μίας οικονομίας αφαίμαξης (ή ανάπτυξης κατ΄αυτούς). Πετάει στα σκουπίδια τον εθνικισμό αλλά και τον τοπικισμό, τονίζοντας τις τοπικές και περιφερειακές πολιτισμικές ταυτότητες, οι οποίες δεν είναι κατ΄ ανάγκην μονοσήμαντες και οι οποίες συμμετέχουν ως ψηφίδες σε ένα παγκόσμιο πολιτισμικό ψηφιδωτό. Πετάει στα σκουπίδια τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας φέρνοντας στο προσκήνιο με ολικούς όρους την άμεση δημοκρατία και την ισότιμη συμμετοχή όλων στα κοινά. Πετάει στα σκουπίδια ό,τι πολεμάει το μυαλό και τη ζωή μας αναδεικνύοντας έναν κυριολεκτικά άπειρο βαθμό διαμόρφωσης νέων πρωτόγνωρων κοινωνικών δυναμικών. Η έννοια της κοινότητας, όπως είχε γράψει και ο Μ. Μπούκτσιν, μπορεί να αποτελέσει δυνητικά μία ωρολογιακή βόμβα στο σύγχρονο κόσμο. Αυτό επιδιώκουμε και εμείς.
Σίγουρα, η ευτοπική ανασυγκρότηση δεν μπορεί να συμβεί με γενικούς κοινωνικούς όρους σε μία κοινωνία τόσο κατακερματισμένη. Αυτό όμως που μπορεί να συμβεί είναι οι κοινότητες αγώνα που αναδύονται να εκκινήσουν μία κοινωνική διεργασία στους τόπους δράσης τους, η οποία με τη σειρά της να οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε ευρύτερα κοινωνικά φαινόμενα. Άλλωστε, τα τελευταία είκοσι χρόνια είδαμε πολλά πράγματα να σέρνονται πολλές φορές απελπιστικά αργά και κάποιες άλλες ανέλπιστα γρήγορα.
Αυτή η προσέγγιση του ελευθεριακού κοινοτισμού αρχίζει τα τελευταία χρόνια να βρίσκει έδαφος, με εντελώς άρρητο τρόπο βέβαια, στις τοπικές συνελεύσεις με αμεσοδημοκρατικό και εξωθεσμικό -αν όχι και αντιθεσμικό- χαρακτήρα σε διάφορες πόλεις της ελληνικής επικράτειας και γειτονιές της Αθήνας. Σε αυτές τις σχετικά πρόσφατες κοινότητες αγώνα, οι εναλλακτικές που διατυπώνονται απέναντι στο κυρίαρχο περιέχουν σε ορισμένο βαθμό στοιχεία που συνθέτουν και τη γενική προσέγγιση του ελευθεριακού κοινοτισμού. Ένα άλλο παράδειγμα, διαφορετικό μεν αλλά προς την ίδια κατεύθυνση και με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, είναι η Δημοτική Συνομοσπονδία Βάσης (FMB) στην περιοχή του Spezzano Albanese στη νότια Ιταλία. Εκεί, ένα μέρος των κατοίκων, με βασικό στοιχεία την πρωτοβουλία αναρχικών που δραστηριοποιούνται μέσα από την ιταλική αναρχική ομοσπονδία (FAI), έχει οργανωθεί σε επιτροπές βάσης, επιχειρώντας να πάρει όσο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στα χέρια του.
Επιστρέφοντας πάλι σε κάποιες γενικές σκέψεις, έχει σημασία να τονιστεί πως η επιμονή μας στην κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης μέσα από τη διεργασία του ελευθεριακού κοινοτισμού έχει νόημα περισσότερο ίσως από ποτέ άλλοτε στον ελλαδικό χώρο. Από τις περιοχές που δυσκολεύεσαι να περπατήσεις στο κέντρο της Αθήνας μέχρι και ορισμένα απομακρυσμένα μέρη της υπαίθρου χώρας: αυτοί είναι τόποι γεμάτοι με κινούμενη άμμο στους οποίους όμως καλούμαστε να βρούμε τρόπους για να χτίσουμε πύργους. Πύργους αυτοάμυνας αλλά και πολιορκητικούς απέναντι σε ένα σύστημα που θεωρεί πως είναι ήδη ο απόλυτος θριαμβευτής στην ανθρώπινη ιστορία.
Για όλα αυτά, δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου