Τρέχα πιο γρήγορα σύντροφε, ο παλιός κόσμος, έρχεται στο κατόπι σου
Σύγχρονη παροιμία
…Έτσι για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο του 1995 –υπό την αιγίδα του ιδρύματος Γκορμπατσόφ, «πεντακόσιοι πολιτικοί, οικονομικοί ηγέτες και επιστήμονες πρώτης κλάσεως»* που στα δικά τους μάτια φαντάζουν η ελίτ του κόσμου συγκεντρώθηκαν στο ξενοδοχείο Fair-mon του Σαν Φρανσίσκο για να εκθέσουν τις απόψεις τους για τα πεπρωμένα του νέου πολιτισμού δεδομένου του αντικειμένου του, στο φόρουμ αυτό πρυτάνευε η αρχή της πιο αυστηρής αποτελεσματικότητας: «Αυστηροί κανόνες υποχρεώνουν όλους τους συμμετέχοντες να ξεχάσουν τη ρητορική. Οι εισηγητές διαθέτουν μόλις πέντε λεπτά για να εισηγηθούν κάποιο θέμα. Εξάλλου στη διάρκεια των συζητήσεων καμιά παρέμβαση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δυο λεπτά». Ό τη στιγμή που καθορίστηκαν αυτές οι αρχές εργασίας, η σύσκεψη αναγνώρισε –σαν κάτι το απολύτως προφανές -που δεν άξιζε τον κόπο να συζητηθεί- ότι τον ερχόμενο αιώνα τα «δυο δέκατα του ενεργού πληθυσμού θα ήταν αρκετά για να διατηρηθεί η δραστηριότητα της παγκόσμιας οικονομίας». Με τόσο ξεκάθαρες βάσεις το κύριο πολιτικό πρόβλημα, που το καπιταλιστικό σύστημα είναι υποχρεωμένο να αντιμετωπίσει τις επόμενες δεκαετίες, μπορεί να διατυπωθεί με κάθε αυστηρότητα: Πώς θα είναι δυνατό, για την ελίτ του κόσμου, να διατηρηθεί η διακυβερνησιμότητα της κατά 80% υπεράριθμης ανθρωπότητας, της οποία το ανώφελο έχει ήδη προγραμματίσει η φιλελεύθερη λογική. Η λύση που επικράτησε στη σύσκεψη ως πιο λογική, ήταν αυτή που πρότεινε ο Ζμπίγκνιεφ Μπρεζίνσκι**. Και της έδωσε το όνομα tittytainment [άρτος και θέαμα]. Με τούτο το νεολογισμό-βαλίτσα*** επρόκειτο απλούστατα να ορισθεί ένα «κοκτέιλ αποβλακωτικής διασκέδασης και επαρκούς διατροφής που θα επέτρεπαν να διατηρηθεί σε καλή διάθεση ο πληθυσμός του πλανήτη».
*Βλ. Hans Peter Martin και Harald Schumann, Le Piege de la mondialisation, Solin-Actes Sud, 1997. Όλες οι παραπομπές που ακολουθούν προέρχονται απ’ αυτήν την άμεση μαρτυρία.
**Παλαιός σύμβουλος του προέδρου Τζίμι Κάρτερ και ιδρυτής, το 1973,της Τριμερούς. Η Τριμερής «ήταν μια λέσχη ακόμα πιο αδιαπέραστη από τη λέσχη Siecle. To 1992 συγκέντρωσε περίπου 350 Αμερικανούς, Γιαπωνέζους και Ευρωπαίους και αποτελούσε ένα από τα μέρη στα οποία επεξεργάζονταν τις ιδέες και τις στρατηγικές της καπιταλιστικής διεθνούς» P.Bitoun
***Tittytainment: σημαίνει διασκέδαση και tits, τα στήθη στην αμερικανική αργκό [δηλαδή «άρτος και θέαμα» ή «βυζοδιασκέδαση»ή «βυζαγμο-διασκέδαση»]
Από το βιβλίο «Η εκπαίδευση της αμάθειας» του Ζαν Κλοντ Μισεά. μετάφραση Άγγελου Ελεφάντη
κι ένας φίλος απ' τα παλιά:
Ράιτγουντ, Καλιφόρνια
21 Οκτωβρίου 1949
Αγαπητέ κύριε Όργουελ,
Ήταν πολύ ευγενικό εκ μέρους σας να πείτε στους εκδότες σας να μου στείλουν αντίγραφο του βιβλίου σας. Έφτασε στα χέρια μου ενόσω δούλευα ένα έργο που απαιτούσε πολύ διάβασμα καθώς και ν’ ανατρέξω σε πηγές• και από την στιγμή που η κακή μου όραση καθιστά απαραίτητο για μένα το να διαβάζω σε «δόσεις», έπρεπε να περιμένω για μεγάλο χρονικό διάστημα προτού να ξεκινήσω το «1984».
Δε χρειάζεται να σας πω, για άλλη μια φορά, συμφωνώντας με όλα όσα έχουν γράψει οι κριτικοί γι’ αυτό, πόσο εξαίρετο και ιδιαζόντως σημαντικό είναι το βιβλίο σας. Αντ’ αυτού, θα μπορούσα ίσως να μιλήσω για το θέμα που πραγματεύεται το βιβλίο –δηλαδή την έσχατη επανάσταση; Οι πρώτες νύξεις σχετικά με τη φιλοσοφία της εσχάτης επανάστασης –εκείνης που ξεπερνά την πολιτική και την οικονομία και στοχεύει στην καθ’ ολοκληρίαν υπονόμευση της ψυχολογίας και της φυσιολογίας του ατόμου- εντοπίζονται στο έργο του Μαρκήσιου ντε Σαντ ο οποίος θεωρούσε εαυτόν ως τον συνεχιστή, τον συμπληρωτή του Ροβεσπιέρου και του Μπαμπέφ. Η φιλοσοφία της άρχουσας μειοψηφίας στο «1984» αφορά σε έναν σαδισμό που έχει φτάσει στην λογική του κατάληξη, ξεπερνώντας την σεξουαλική πράξη και αρνούμενος αυτήν. Μοιάζει αμφίβολο το κατά πόσο στην πραγματικότητα η πολιτική της-μπότας-που-συντρίβει-ένα-ανθρώπινο-πρόσωπο μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Η άποψή μου είναι ότι η άρχουσα ολιγαρχία θα βρει τρόπους λιγότερο επίπονους και δαπανηρούς προκειμένου να κυβερνά και να ικανοποιεί τη δίψα της για εξουσία και αυτοί οι τρόποι θα μοιάζουν με εκείνους που περιέγραψα στο «Γενναίος Νέος Κόσμος». Προσφάτως είχα την ευκαιρία ν’ ανατρέξω στην ιστορία του ζωϊκού μαγνητισμού και υπνωτισμού και εξεπλάγην από τον τρόπο με τον οποίο, επί εκατόν πενήντα χρόνια, ο κόσμος αρνείται να γνωρίσει σε βάθος τις ανακαλύψεις των Μέσμερ, Μπρέιντ, Εσντέιλ και των υπολοίπων.
Εξαιτίας τόσο του επικρατούντος υλισμού όσο και της επικρατούσας ευπρέπειας, οι φιλόσοφοι και επιστήμονες του 19ου αιώνα δεν ήταν πρόθυμοι να διερευνήσουν τα περισσότερο ασυνήθη δεδομένα της ψυχολογίας για λογαριασμό πρακτικών ανθρώπων όπως οι πολιτικοί, οι στρατιωτικοί και οι αστυνομικοί, προκειμένου αυτοί να τα εφαρμόσουν στο πεδίο του κυβερνάν. Χάρις στην ηθελημένη άγνοια των πατέρων μας, η έλευση της εσχάτης επανάστασης καθυστέρησε για πέντε ή έξι γενιές. Άλλο ένα ευτυχές ατύχημα ήταν η ανικανότητα του Φρόϋντ να υπνωτίζει επιτυχώς και η συνακόλουθη από πλευράς του υποτίμηση του υπνωτισμού. Το γεγονός αυτό καθυστέρησε τη γενική εφαρμογή του υπνωτισμού στην ψυχιατρική για τουλάχιστον 40 χρόνια. Όμως επί του παρόντος η ψυχανάλυση συνδυάζεται με την ύπνωση• και η ύπνωση έχει πλέον καταστεί μια εύκολη διαδικασία επ’ αόριστον επεκτάσιμη μέσω της χρήσης βαρβιτουρικών, τα οποία προκαλούν μια κατάσταση διαρκούς υπνωτισμού και υποβολής, ακόμα και στα πιο απείθαρχα υποκείμενα.
Πιστεύω ότι κατά την επόμενη γενιά, οι άρχοντες του κόσμου θ’ ανακαλύψουν ότι η εξάρτηση τύπου βρεφικού σταδίου και η ναρκο-ύπνωση είναι πιο αποτελεσματικές ως εργαλεία διακυβέρνησης από τα ρόπαλα και τις φυλακές και ότι η δίψα τους για εξουσία μπορεί να ικανοποιηθεί εξίσου απόλυτα με το να κάνουν τους ανθρώπους ν’ αγαπούν το καθεστώς υποτέλειάς τους, παρά με το να τους μαστιγώνουν και να τους κλωτσούν ώστε να υπακούσουν. Με άλλα λόγια, πιστεύω ότι ο εφιάλτης του «1984» είναι μοιραίο να διαφοροποιηθεί σε έναν εφιαλτικό κόσμο που θα μοιάζει περισσότερο με αυτόν που φαντάστηκα στο «Γενναίος Νέος Κόσμος». Η αλλαγή αυτή θα επέλθει ως το αποτέλεσμα μιας αισθητής ανάγκης για αυξημένη αποτελεσματικότητα. Φυσικά, στο μεσοδιάστημα είναι πιθανό να λάβει χώρα ένας βιολογικός και πυρηνικός πόλεμος μεγάλης κλίμακας –και σε αυτήν την περίπτωση θα δούμε εφιάλτες άλλου είδους που μόλις και μετά βίας μπορεί κανείς να φανταστεί.
Σας ευχαριστώ και πάλι για το βιβλίο.
Με εκτίμηση,
Άλντους Χάξλεϋ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου